Herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog in het vm Nederlands Indië

Bij de herdenking op 21 augustus 2022 in de Duinzichtkerk spraken drie mensen over hun ervaringen en herinneringen:
Betteke Bouwers-Geerlings
Ron Meijer
Désiree Sackman
Er klonk cellomuziek door Junya Nomura en Cathlin Hilgersum zong het Indisch Onze Vader, dat ingeleid werd door ds Ad van Nieuwpoort die de bijeenkomst ook afsloot.
De vertegenwoordiger van de Japanse Ambassadeur de heer Myochin was aanwezig en nam na afloop de kroniek helend herdenken in ontvangst.

Ad van der Helm, voorzitter sprak bij zijn inleiding de volgende woorden uit:

WELKOM HERDENKING EINDE TWEEDE WERELDOORLOG NEDERLANDS INDIË 2022

Van harte welkom bij deze herdenking.

Nu zevenenzeventig jaar verstreken zijn na het einde van de vijandelijkheden en de gewelddadigheden van de Tweede Wereldoorlog in Europa en Azië en wij hier weer samen zijn om het einde van deze gruwelijke periode te gedenken, zouden we kunnen denken dat inmiddels alles gezegd is. Het aantal overlevenden en ooggetuigen wordt kleiner. Misschien moet we niet meer achterom kijken, maar vooruit. Twee dingen zou ik daarop willen zeggen.

Er zijn nog steeds stappen die noodzakelijke zijn om een bijdrage te leveren aan het proces van helen. Het zijn stappen die bruggen slaan, bruggen tussen toen en nu, bruggen tussen groepen die verschillende geschiedenisverhalen en geschiedenisbeelden koesteren, bruggen tussen generaties. Er worden stappen gezet om te luisteren naar verhalen die we nog niet gehoord hebben. Het gaat om openheid voor verhalen die een ander uitgangspunt hebben en ons een ander perspectief bieden dan wat we gewend zijn.

Gesprekken en discussies rond de aanwezigheid van vertegenwoordigers van Indonesië en Japan zijn soms heftig en diepgaand, maar moeten wel gevoerd kunnen worden. Uit die discussies blijkt hoezeer wonden gevoelige littekens hebben nagelaten. Dus ook na zevenenzeventig jaar moet nog steeds nagedacht worden over stappen die we kunnen zetten. Daarom zijn we blij dat we vandaag de vertegenwoordiger van de Japanse ambassadeur, de heer Myochin, kunnen verwelkomen.

Mr Myochin, I bid you a warm welcome on behalf of all who are present here in our ecumenical commemoration. Your presence here in our midst, even without words, is a symbolic step. You show awareness of the histories and the personal stories of suffering during the Second World War in Asia. This is a healing presence. We thank you for this. His excellency the ambassador was not able to join us today, but he asked you to represent him. Send our greetings to him and tell him that we are grateful of this token of compassion.

Het tweede wat ik wil zeggen op de opmerking dat alles inmiddels wel gezegd zou zijn over het verleden, is dat we niet simpelweg op het verleden gericht zijn. Als we herinneringen ophalen, is dit bedoeld als inspiratie en bemoediging om vooruit te kijken en ons niet te laten bepalen door verdriet en vijandsbeelden van het verleden. Door te gedenken bouwen we aan de toekomst. Ook als we beseffen wat anderen ons, onze ouders en grootouders hebben aangedaan, vraagt onze christelijke overtuiging – die de meesten van ons hier met elkaar delen – dat we ons met elkaar verzoenen. Het doel daarvan is de toekomst: opdat onze kinderen en kleinkinderen niet meer leren wat oorlog is. Dit visioen dat Jesaja ons voorhoudt, is door de VN als motto gekozen: geen wapens maar ploegscharen. Herdenken vraagt soms verdriet weer ondergaan en accepteren dat er tranen vloeien. Die tranen vertellen van een levend hart dat gevoed wordt door compassie en door de overtuiging dat we als mensen ook broeders en zusters zijn, fratelli tutti zegt paus Franciscus. We willen dat dit geen loze woorden zijn.

Dit jaar komen mensen aan het woord over bijzondere stappen die gezet zijn: mevrouw Sackman over haar reis naar Japan, de heer Meijer als nakomeling van een Indische moeder en een Japanse vader vertelt over zijn herinneringen en de weg van verzoening die zijn vader is gegaan. Straks opent mevrouw Bouwers-Geerlings, met de voor Henriëtte zo belangrijke voornaam Betteke, met verhalen over haar ouders en het overlijden van haar zusje en broertje na de repatriëring.

Ik wens ons een uur van bezinning, gebed en bemoediging. We zijn inmiddels als zo vertrouwd met elkaar. Deze herdenking is een moment van hoop in een onrustige wereld van oorlog en spanningen. We weten hoe kostbaar het is om in vrede met elkaar te leven. Onze samenkomst mag een teken van vrede zijn in deze harde nog steeds vaak gewelddadige wereld.

Ad van der Helm, voorzitter